طبق بخشنامه بانک مرکزی بانک‌ها موظف شدند زیرساخت‌های لازم برای ارائه غیرحضوری و آنلاین خدمات بانکی شامل افتتاح حساب و دریافت تسهیلات را فراهم کنند.
به گزارش بنکر (Banker)، بانک مرکزی با هدف کاهش مراجعه حضوری مردم به بانک‌ها ضوابط اجرایی دستور‌العمل حدود و چگونگی ارائه خدمات پایه بانکی را به مدیران بانکی ابلاغ کرد.
براساس این بخشنامه بانک‌ها موظف شده‌اند زیرساخت‌ها و ابزارهای لازم برای ارائه غیرحضوری خدمات بانکی شامل افتتاح حساب و دریافت تسهیلات را به‌صورت آنلاین فراهم سازند. هرچند معدودی از بانک‌ها ازجمله بانک قرض‌الحسنه مهر ایران و رسالت به افتتاح حساب، صدور کارت بانکی و پرداخت تسهیلات به‌صورت آنلاین و غیرحضوری اقدام می‌کنند ولی اکثر بانک‌ها همچنان مشتریان را مجبور می‌کنند نه‌تنها به شعب بانک مراجعه کنند بلکه از آنها می‌خواهند فرم‌های کاغذی را تکمیل کنند و به همراه تصویر اسناد هویتی به شعبه ارائه دهند.
البته تعدادی از بانک‌ها ازجمله بانک ملی، بانک پارسیان و بانک رفاه هم امکان افتتاح حساب قرض‌الحسنه پس‌انداز را به‌صورت آنلاین ایجاد کرده و انتظار می‌رود در مسیر آنلاین‌شدن خدمات پایه بانکی، بانک‌های بزرگ دولتی و خصوصی پیشگام شوند تا مراجعه حضوری و ازدحام مشتریان در شعب به حداقل ممکن برسد. اقدامی که البته باعث کاهش هزینه اداری و مالی بانک‌ها می‌شود و هزینه تمام‌شده ارائه خدمات بانکی را پایین می‌آورد.
شورای‌عالی مقابله و پیشگیری از جرایم پولشویی و تامین مالی تروریسم در اسفند پارسال مجوز ارائه خدمات غیرحضوری خدمات پایه بانک‌ها را صادر کرد و حالا کمیسیون مقررات و نظارت بانک مرکزی راهنمای دریافت خدمات پایه بانکی را در 11اردیبهشت امسال نهایی و ابلاغ کرده است.
دامنه دربرگیری دستور جدید بانک مرکزی شامل بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و همچنین شرکت‌های لیزینگ می‌شود اما صرافی‌ها و صندوق‌های قرض‌الحسنه دارای مجوز مجاز به ارائه خدمات پایه به مشتریان خود نیستند و بانک‌ها هم مکلفند از ارائه غیرحضوری خدمات پایه به ارباب‌رجوع محجور یا کمتر از 18سال تمام و بدون حکم رشد از دادگاه صالحه، خودداری کنند. البته بانک مرکزی می‌گوید: حدود و نحوه ارائه غیرحضوری خدمات پایه با اشخاص خارجی مقیم ایران تابع ضابطه دیگری است.
احراز هویت آنلاین
با اجرای دستور جدید بانک مرکزی بانک‌ها باید پیش از ارائه غیرحضوری خدمات پایه به مشتریان اقدام به احراز هویت الکترونیک و اعمال رویه‌های شناسایی غیرحضوری با رویکرد ریسک‌محور کنند که این موضوع شامل حال متقاضیانی نمی‌شود که پیش‌تر در بانک شناسایی شده باشند.
احراز آنلاین هویت مشتریان درخصوص اتباع ایرانی شامل نام، نام‌خانوادگی، تاریخ تولد، شماره ملی، نام پدر، شناسه(کد)پستی محل اقامت، شماره تلفن همراه می‌شود اما اتباع حقیقی خارجی باید اطلاعاتی چون نام، نام‌خانوادگی، نام پدر، نام جد، تاریخ تولد، تابعیت، کشور محل تولد، شماره اختصاصی، نوع مدرک شناسایی، شماره مدرک شناسایی، تاریخ صدور مدرک شناسایی، تاریخ انقضای مدرک شناسایی، وضعیت اقامت در ایران، تاریخ اتمام اجازه اقامت در ایران، شناسه(کد)پستی محل اقامت، تاریخ ورود به کشور و شماره تلفن همراه را ارائه دهند.
بانک‌ها وظیفه دارند پس از دریافت اطلاعات هویتی متقاضی، آنها را به‌طور کامل برای او به نمایش گذارند و سپس به‌منظور حصول اطمینان از صحت اطلاعات مبادله شده، به‌صورت غیرحضوری از متقاضی تأییدیه دریافت و قبل از بررسی انطباق ویژگی‌های هویتی متقاضی با استفاده از عوامل اثبات هویت، به راستی‌آزمایی اطلاعات هویتی از طریق سامانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی مربوط اقدام کند.
راستی‌آزمایی اطلاعات هویتی افراد ایرانی از طریق پایگاه اطلاعات هویتی سازمان ثبت احوال و اتباع خارجی از طریق پایگاه اطلاعات هویتی وزارت اطلاعات صورت می‌گیرد.
البته احراز هویت از 2طریق صورت می‌گیرد، یکی دریافت و استخراج اطلاعات هویتی الکترونیک ذخیره شده در کارت هوشمند ملی متقاضی از قبیل تصویر چهره او صادر شده در سازمان ثبت احوال کشور و اعتبارسنجی آن از طریق استعلام از سازمان ثبت احوال و دیگری احراز هویت از طریق دریافت ویدئو از چهره متقاضی و اصالت سنجی انطباق کامل تصویر چهره با تصویر ثبت شده متقاضی در سامانه ثبت احوال کشور.
همچنین بانک‌ها باید سازوکاری را پیش‌بینی کنند که پردازش تصاویر مبتنی بر هوش مصنوعی در فرایند احراز هویت الکترونیک از طریق شناسه ویدئویی و اصالت‌سنجی تصویر ویدئویی چهره متقاضی امکان تشخیص زنده و واقعی بودن چهره و هرگونه دست‌کاری غیرمجاز در تصاویر را فراهم کند.
کدام خدمات بانکی آنلاین می‌شود؟
به نوشته همشهری، بانک مرکزی اعلام کرده بانک‌ها می‌توانند خدمات پایه بانکی شامل افتتاح انواع حساب‌های بانکی ریالی غیر از حساب سپرده قرض‌الحسنه جاری، اعطای هرگونه ابزار پذیرش، اعطای انواع ابزارهای پرداخت، اجاره صندوق امانات، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه و نیز اعطای تسهیلات با موضوعات غیرتجاری به اشخاص حقیقی در زمینه‌هایی نظیر ساخت، خرید یا تعمیر مسکن یا خرید کالاهای ضروری نظیر خودرو و همچنین صدور ضمانتنامه برای اهداف غیرتجاری را به‌صورت آنلاین ارائه دهند. مؤسسات اعتباری تنها اجازه افتتاح حساب سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز ریالی برای اعضا و اعطای وام قرض‌الحسنه ریالی به اعضا به‌صورت آنلاین را دارند. شرکت‌های لیزینگ هم می‌توانند تسهیلات به افراد حقیقی را به‌صورت غیرحضوری انجام دهند.
آنلاین وام بگیرید
بانک مرکزی تأکید کرده در ارائه خدماتی که مستلزم عقد قرارداد یا پذیرش رسمی شرایط مجاز استفاده از آنها توسط مشتری باشد، بانک باید پیش از اخذ تأییدیه از مشتری پیش‌نویس قرارداد و شرایط آن را به مشتری به‌صورت الکترونیک نمایش دهد به‌گونه‌ای که مشتری به‌صورت شفاف و کاملا آگاهانه قرارداد الکترونیک را تأیید کند. افزون بر این، بانک‌ها باید پیش از ارائه خدماتی که فهرست آن را بانک مرکزی اعلام خواهد کرد، اعتبار شناسه شهاب مشتری را از سامانه نهاب استعلام کنند.
