به گزارش بنکر (Banker)، قیمت ارز چالشی اساسی برای اقتصاد ایران است و در طول سال‌های گذشته مشکلات زیادی را برای اقتصاد ایران به‌وجود آورده. این مشکلات به‌ویژه از سال97 تاکنون روزبه‌روز افزایش یافته و به‌زعم سازمان برنامه و بودجه افزایش قیمت ارز خود به یک محرک برای افزایش تورم تبدیل شده است. از این منظر برآورد قیمت ارز در آینده برای بنگاه‌های اقتصادی ایران که به‌طور مستقیم از نوسان‌های قیمت ارز تأثیر می‌پذیرند، اهمیت وی‍ژه‌ای دارد؛ زیرا فروش و تولید این شرکت‌ها به‌طور مستقیم به نرخ ارز گره خورده است. در طول 2سال گذشته شرکت‌های زیادی به‌دلیل افزایش قیمت ارز و تورم ناشی از آن و همچنین افزایش هزینه‌های تولید ناشی از افزایش نرخ تامین مواداولیه قیمت‌های فروش خود را افزایش داده‌اند که خود به عاملی برای رشد قیمت محصولات تبدیل شده است. در چنین وضعیتی آنچه در شرایط فعلی تعیین‌کننده نرخ ارز است، میزان ورودی ارز به کشور است که به‌دلیل تحریم‌ها کاهش یافته و تعادل عرضه و تقاضا را به هم زده است. کاهش میزان فروش نفت، بلوکه شدن منابع ارزی ایران در سایر کشورها، دشواری در فروش محصولات غیرنفتی و وجود موانع مختلف بر سر نقل و انتقال‌های ارزی ازجمله موانعی بوده‌اند که به کاهش ورود ارز به کشور و رشد حباب‌گونه قیمت دلار منجر شده‌اند و همه آنها در نتیجه تحریم‌ها به‌وقوع پیوسته است. براین اساس، یک مؤسسه مطالعاتی با درنظر گرفتن سناریوی رفع تحریم‌ها با تداوم تحریم‌ها قیمت ارز را در سال آینده پیش‌بینی کرده است. این پیش‌بینی نشان می‌دهد کاهش قیمت ارز وابستگی زیادی به رفع تنش‌های سیاسی دارد.
کف و سقف دلار
شرکت سبد گردان نویرا براساس برآوردی که از گذشته قیمت ارز انجام داده به این نتیجه رسیده که حباب قیمت ارز در مهر‌ماه امسال به بالاترین حد خود رسیده بود، اما اکنون با تغییر شرایط سیاسی براساس 2سناریوی رفع تحریم‌ها یا تداوم قیمت‌ها می‌تواند تغییر کند.
مطابق این بررسی، کاهش عرضه ارز در بازار به‌دلیل تحریم‌های آمریکا و دسترسی نداشتن بانک مرکزی به منابع ارزی موجب شده قیمت ارز بازار آزاد از مقدار ذاتی خود فراتر رود. با نزدیک شدن نرخ بازار آزاد به 32هزار تومان در مهر99، حباب دلار نسبت به قیمت برابری قدرت خرید به بیش از 90درصد رسید که همین موضوع به تشکیل حباب دارایی‌ها در اقتصاد ایران منجر شد.
این بررسی نشان می‌دهد درصورت دسترسی بانک مرکزی به منابع خود، احتمال افت نرخ ارز به سطوح زیر 20هزار تومان وجود دارد. از آنجا که بانک مرکزی به‌طور تاریخی تمایل به تعیین نرخ ارز در سطوح پایین‌تر از برابری قدرت خرید داشته است، بنابر این درصورت رفع تحریم‌ها به تعادل رسیدن نرخ بازار آزاد در سطوح کمتر از 20هزار تومان قابل انتظار خواهد بود. با این حال درصورتی که توافقی انجام نشود یا یک توافق ناقص درخصوص بازگشت به برجام انجام شود، انتظارات تورمی با توجه به ناترازی در بودجه افزایش خواهد یافت و می‌توان انتظار داشت که سطوح 24هزار تومان، حداقل قیمت دلار در سال1400 باشد. بازگشت احتمالی آمریکا به برجام و رفع تحریم‌ها می‌تواند باعث بازگشت آرامش به بازارها شود.
محاسبه قیمت دلار با تفاوت تورم ایران و آمریکا
در این گزارش همچنین با داده‌های ماهانه تورم ایران و آمریکا از فروردین76 تاکنون و نرخ ماهانه ارز در بازار آزاد، قیمت دلار برای آبان99 و همچنین سال1400 برآورد شده است. این محاسبات نشان می‌دهد با فرض ثابت بودن شرایط حاضر درصورتی که نرخ تورم در ایران در محدوده 20درصد و در آمریکا در محدوده 2درصد باشد، قیمت هر دلار آمریکا سال آینده به 20هزارو674تومان و درصورتی که نرخ تورم در ایران به 30درصد برسد و نرخ تورم در آمریکا در محدوده 2درصد ثابت بماند، قیمت دلار به 22هزارو397تومان خواهد رسید. همچنین نتایج این محاسبات براساس سناریوی سوم نشان می‌دهد چنانچه نرخ تورم ایران در سال آینده 40درصد و در آمریکا 2درصد باشد، قیمت هر دلار آمریکا دست‌کم به 24هزارو120تومان خواهد رسید.
نتایج یک پیش‌بینی آینده‌نگر از قیمت ارز نشان می‌دهد درصورت رفع تحریم‌ها و حل تنش‌های سیاسی، پتانسیل کاهش قیمت دلار به زیر 20هزار تومان وجود دارد، اما درصورتی که این اتفاق رخ ندهد، کف قیمت دلار برای سال آینده 24هزار تومان خواهد بود
گشایش در منابع بانک مرکزی
رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه امیدوارم به‌تدریج شاهد آرامش بیشتر در بازارها باشیم از انجام گشایش‌هایی درخصوص برخی منابع بانک مرکزی خبر داد، اما توضیح نداد این گشایش‌ها در منابع بانک مرکزی شامل چه منابعی و در کدام بخش‌هاست. عبدالناصر همتی در یادداشتی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام با عنوان «آنچه گذشت» نوشت: از ۱۵مرداد۹۷ که تحریم‌ها و فشار حداکثری آغاز شد، تا ۱۵آبان که تحریم بانک مرکزی و بانک‌های کشور را شامل شد، بی‌سابقه‌ترین تحریم غیرقانونی وضع شده علیه اقتصاد ایران بود؛ تا حدی که هیچ‌یک از بخش‌های اقتصاد و تجارت خارجی ایران نبود که مشمول تحریم‌ها واقع نشده باشد.
رئیس‌کل بانک مرکزی ایران ادامه داد: در سال۹۸ و سال۹۹ (تاکنون) درآمد ناشی از صادرات نفت ایران جمعا کمتر از ۲۰میلیارد دلار و دسترسی بانک مرکزی به آن نیز بسیار کمتر بود. درآمد‌های ارزی سالانه ناشی از صدور نفت، در سال‌های قبل، همراه با دسترسی به آن، سالانه بیش از ۴۰میلیارد دلار بوده است. او تأکید کرد: با فروکش کردن انتظارات و هیجانات سیاسی و رشد صادرات نفت و فرآورده‌های آن در ماه‌های اخیر از یک طرف و گشایش‌های آغاز شده درخصوص برخی منابع بانک مرکزی، امیدوارم به‌تدریج شاهد آرامش بیشتر در بازارها، ثبات قیمت‌ها و کاهش تورم باشیم.
