همین چند ماه پیش بوده که چانگ پنگ ژائو، مدیرعامل بایننس، سلامت مالی صرافی ارز دیجیتال «FTX» را زیر سؤال برد، مشتریان این پلتفرم را به برداشت سرمایه‌های‌شان ترغیب و سپس طوری رفتار کرد که انگار قصد خرید این مجموعه را دارد. دوران عجیبی بود؛ این‌طور نیست؟
پس از این ماجرا و در شروع سال ۲۰۲۳ میلادی، خبری که در ادامه می‌بینید در رسانه‌ها منتشر شد:
اگر هر پروژه دیگری چنین تسلطی بر بازار داشت، مردم از تعجب شاخ در می‌آوردند؛ اما به دلایل متعددی، انحصار بایننس در معاملات بیت کوین کسی را شگفت‌زده نمی‌کند.
آیا این حرف‌ها فقط برای نگران‌کردن معامله‌گران است؟
تصور کنید چه اتفاقی خواهد افتاد اگر بایننس سقوط کند؟
سال گذشته تعدادی از کمپانی‌هایی که در فضای ارزهای دیجیتال فعال بودند، ورشکسته شدند؛ سلسیوس، وویجر دیجیتال (Voyager Digital)، تری اروز کپیتال (3AC)، FTX، بلاک‌فای (BlockFi) و بسیاری موارد تأسف‌بار دیگر.
تمامی این ورشکستگی‌های زنجیره‌ای در برابر سقوط مجموعه بزرگ بایننس چیزی نخواهند بود.
آیا بایننس بزرگتر از آن است که نابود شود؟
همین فکر را درباره FTX هم می‌کردیم و ببینید این صرافی حالا به چه روزی افتاده است.
ژائو روز ۱۴ دسامبر (۲۳ آذر)، در یک اسپیس (گفت‌وگوی صوتی) توییتری، گفته بود:
اگر از مردم بخواهید شخصاً از ارزهای دیجیتالشان نگهداری کنند، ۹۹درصد در نهایت دارایی‌های خود را از دست خواهند داد. این موضوع درمورد اکثر مردم صادق است.
ژائو این صحبت‌ها را تنها ساعاتی پس از آن انجام داد که خبر هشدار او به کارمندان خود برای آماده‌شدن جهت مقابله با ماه‌های سخت پیش رو، در رسانه‌های منتشر شده بود.
فکر می‌کنید چرا ژائو این حرف را زد؟
تا پس از برداشت ۳.۶میلیارد دلار سرمایه از این پلتفرم در عرض تنها یک هفته، از خروج بیشتر پول از این صرافی جلوگیری شود.
شعار اصلی فعلان فضای ارزهای دیجیتال این است که اگر کلید خصوصی کیف پول خود را در اختیار ندارید از ارزهای دیجیتالتان هم خبری نیست (Not your keys, not your coins) و بزرگترین صرافی جهان خلاف این را می‌گوید.
صرافی باید به‌عنوان جایی برای معامله‌کردن در نظر گرفته شود، نه محل نگهداری از ارزهای دیجیتال شما.
می‌دانید اگر یکی از این صرافی‌ها سقوط کند، چه بلایی سر پول‌های موجود در آن می‌آید؟ از بین می‌روند.
متأسفانه، امروز بازار ارزهای دیجیتال در مجموع همان بایننس است.
آمارها خود گویا هستند. بیایید این‌طور درباره این مسئله فکر کنیم؛ اگر یک کشور خاص ۹۲درصد از ریگ‌های استخراج بیت کوین را در اختیار داشت، آن وقت می‌توانستید بگویید بلاک چین بیت کوین شبکه امنی است؟
در چنین شرایطی، ممکن است روزی بیاید که سیاست‌های آن کشور خاص تغییر کند و در این صورت، تنها ۸درصد ظرفیت شبکه باقی مانده است.
تصور می‌‌کنم در این شرایط فرضی، قیمت بیت کوین می‌تواند در عرض یک ثانیه به ۳۰۰ دلار سقوط کند و مردم هم دیگر مثل گذشته مایل به مشارکت در شبکه بیت کوین نخواهند بود.
نیاز به قانون‌گذاری
در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۱۴میلیارد دلار ارز دیجیتال در کلاهبرداری‌های مختلف سرقت شد؛ یعنی یک رشد ۷۹درصدی نسبت به سال ۲۰۲۰.
چین‌آلیسیس هنوز گزارش و آمارهای مربوط به سال ۲۰۲۲ را منتشر نکرده است، اما با تمام اتفاقات عجیب‌وغریبی که سال گذشته رخ داد، انتظار می‌رود این رشد حتی بیشتر هم شده باشد.
در مواردی که این فعالیت‌های غیرقانونی کاربران را درگیر خود می‌کنند، کاری از دست کسی بر نمی‌آید و همین موضوع باعث ناامیدی کاربران شده است.
چند وقت پیش، در مطلب دیگری درباره بیمه ویژه ارزهای دیجیتال نوشتم که می‌تواند راهی برای افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران و پذیرش گسترده‌‌تر این فضا باشد.
چرا نباید در بازار ارزهای دیجیتال بیمه‌نامه‌هایی مشابه آنچه در بازارهای مالی سنتی وجود دارد، داشته باشیم؟ می‌توانیم چیزی شبیه به شرکت بیمه سپرده فدرال در آمریکا یا طرح جبران خدمات مالی در بریتانیا را برای همین فضا بسازیم.
بایننس مثل سیستم بانکی ماست
بایننس در حال حاضر سهمی ۶۶.۷درصدی از بازار معاملات (اسپات) ارزهای دیجیتال در صرافی‌های متمرکز دارد؛ بدون حتی یک رقیب جدی. فقط یک کوین بیس کوچولو وجود دارد که به‌زور و با سهمی ۸.۲درصدی جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است.
این درست نیست. در واقع قرار نبود فضای ارزهای دیجیتال این‌طوری باشد. اگر بایننس سقوط کند، بازار ارزهای دیجیتال را هم با خود پایین می‌کشد. حداقلش این است که زمان غیرقابل تصوری طول خواهد کشید تا بازار خود را بازسازی کند. جلب اعتماد دوباره مردم به ارزهای دیجیتال نیز به طرز دردناکی کُند پیش خواهد رفت.
سخن پایانی
به‌جای اینکه بازیگر اصلی را حذف کنیم، باید به سمت توزیع متعادل‌تر سهم بازار برویم تا از این طریق سلامت این صنعت نیز بازیابی شود. هر عضوی از بدن ما که به‌اندازه کافی خون دریافت نکند، از کار خواهد افتاد.
مشابه این اتفاق نیز در بازار ارزهای دیجیتال رخ می‌دهد. این وضعیت باثباتی نیست که یک صرافی مشغول مکیدن تمام سرمایه‌ها باشد، در حالی که مابقی با خرده‌سرمایه‌های درون این بازار بازی کنند.
ما نیاز به قانون‌گذاری و همین طور رقابت داریم. در غیر این صورت، مثل همان سیستم مالی خواهیم شد که سال‌ها با آن می‌جنگیدیم.
محمد‌امین علی‌یاری
