آنطور که مقامات دولتی می‌گویند، آزادسازی این میزان از منابع مسدودشده پس از آن اتفاق می‌افتد که مذاکرات فشرده‌ای برای آزادسازی زندانیان ایران و آمریکا به صورت همزمان در حال انجام است. بی‌توجهی دلار به انتشار این خبر و پیشروی آن در کانال قیمتی ۳۳ هزار تومانی نشان داد که معامله‌گران خبر بازگشت دلارهای نفتی به چرخه اقتصادی را تنها شایعه‌ای می‌دانند که پیش از این نیز از سوی مقامات دولتی مطرح شده است. آنطور که بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد، خبر آزادسازی دارایی‌های ارزی ایران تاکنون به تایید هیچ مقام رسمی‌ای در خارج از کشور نرسیده و همین موضوع نیز تردیدها نسبت به صحت این ادعا را بیشتر می‌کند. بنابراین دو نکته در این خصوص قابل بررسی است؛ نخست اینکه آزادسازی دارایی‌های مسدودی به تایید هیچ منبع خارجی نرسیده است و دوم اینکه رفع انسداد منابع مشروط به آزادسازی همه زندانی‌های دوتابعیتی مورد نظر آمریکاست. با توجه به تردیدهایی که درباره بازگشت دلارهای مسدودی به چرخه اقتصادی وجود دارد، می‌توان مبادله ۷ میلیارد دلاری ایران را تنها بازی روانی دولت در بازار ارز قلمداد کرد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرایط تحریمی و محدودیت دولت در دسترسی به درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت موجب شده که بخشی از دارایی‌های ایران در کشورهای خریدار نفت بلوکه شود. برآوردهای غیررسمی نیز رقم دارایی‌های بلوکه‌شده ایران را حدود ۴۰ میلیارد دلار عنوان می‌کنند. یکی از راه‌هایی که می‌تواند دسترسی ایران به دارایی‌های بلوکه‌شده را ممکن کند لغو تحریم‌ها و کاهش فشارهای خارجی است اما از آنجا که مذاکرات ایران با غرب هنوز به نتیجه نرسیده و حتی خبرهایی در خصوص به بن‌بست رسیدن مذاکرات منتشر شده، به نظر نمی‌رسد دولت بتواند به راحتی به این منابع دلاری دسترسی پیدا کند. با این حال از سال گذشته و در موارد متعددی دولت از آزادسازی دارایی‌های مسدودشده ایران در کره‌جنوبی خبر داده است. اما این اخبار هیچ‌گاه تبدیل به واقعیت نشد و هیچ ارزی از مبدا کشور کره به چرخه اقتصادی ایران بازنگشت. طی چند روز گذشته نیز بار دیگر موضوع آزادسازی ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودی ایران به صدر اخبار برگشته است. دولت اعلام کرده که چارچوب آزادسازی این دارایی‌ها مشابه چارچوب توافق‌شده با انگلیس است. بر این اساس آزادسازی دو زندانی ایرانی-آمریکایی مسیر رفع مسدودی این دارایی‌ها را هموار می‌کند.
در ابتدای امر تصور می‌شد که این خبر بازار ارز را به هم بریزد و باعث عقبگرد قیمت‌ها شود. اما عدم تایید این خبر از سوی منابع خارجی و تردیدها در خصوص صحت این ادعا موجب دلسردی معامله‌گران و پیشروی دلار در کانال ۳۳ هزار تومانی شد. بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد که دلار در معاملات روز یکشنبه با نرخ ۳۳ هزار و ۱۵۰ تومانی به کار خود پایان داد و در معاملات دیروز نیز تا قیمت ۳۳ هزار و ۲۵۰ تومانی پیش رفت. آنطور که به نظر می‌رسد این خبر تاثیری در روند معاملات بازار ارز نداشته است. دلیل این مساله نیز این است که اولا این خبر به تایید هیچ منبع خارجی نرسیده است. در همین راستا، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گزارش‌ها درباره آزادسازی منابع مالی ایران را تکذیب کرده است. شورای امنیت ملی ایالات متحده آمریکا در توئیتی گزارش‌های منتشرشده در «منابع ایرانی» مبنی بر آزاد شدن و انتقال پول‌های بلوکه‌شده ایران در ازای آزادی باقر و سیامک نمازی را «کاملا کذب» توصیف کرده است. دوما این آزادسازی تنها در صورتی انجام می‌شود که همه زندانی‌های دوتابعیتی مورد نظر آمریکا آزاد شوند. نکته مهم‌تر آنکه سایت نورنیوز اعلام کرده بود که منابع فعلا به دلیل بحث شماره حساب به سرعت آزاد نمی‌‌شود و همین مساله نیز تردیدها را در مورد آزادسازی این دارایی‌ها بیشتر کرد. از نگاه کارشناسان، دولت از این موضوع به عنوان ابزاری روانی برای تغییر جهت بازار ارز استفاده کرده با این حال به نظر می‌رسد که معامله‌گران این بار گرفتار عملیات فریب دولت نشدند تا احتمال بازگشت دلار به نرخ‌های پایین‌تر نیز به صفر برسد.
همکاری وزارت خارجه برای آزادسازی ۷ میلیارد دلار دارایی مسدودی
اما با وجود تردیدها نسبت به این موضوع، رییس بانک مرکزی بار دیگر بر خبر آزادسازی این دارایی‌ها در آینده نزدیک تاکید کرده و از توافقات صورت‌گرفته برای این منظور خبر داده است. علی صالح‌آبادی در خصوص جزئیات خبر آزادسازی ۷ میلیارد دلار گفت: خوشبختانه با هماهنگی و همکاری وزارت امور خارجه پیشرفت خوبی ایجاد شده است که جزئیات را الان نمی‌توانم اعلام کنم، اما در روزهای آینده خبر‌های خوبی در عمل منتشر خواهد شد.صالح‌آبادی در خصوص معرفی حساب برای انتقال ۷ میلیارد دلار نیز گفت: توافقات خوبی با وزارت خارجه حاصل شده و هماهنگی‌های لازم در زمینه معرفی حساب‌ها انجام شده است. پیشرفت‌ها نسبت به هر زمان دیگری بسیار خوب بوده است و امیدوارم در روزهای آینده خبر‌های خوبی خدمت مردم اطلاع دهیم.
صالح‌آبادی افزود: منابع ارزی، جزیی از دارایی‌های ملت ایران است و باید در راستای منافع کشور مورد استفاده قرار بگیرد. در همین راستا هم بانک مرکزی با همکاری دستگاه دیپلماسی از ابتدای استقرار دولت، پیگیری این موضوع را به طور جدی در دستور کار قرار داد که در یک مرحله، خوشبختانه منجر به آزادسازی بخشی از منابع مسدودی در انگلیس پس از بیش از ۴۰ سال شد که رسما هم در این خصوص اطلاع‌رسانی شد.وی ادامه داد: در خصوص سایر منابع مسدودی هم مذاکرات فشرده و مستمری در راستای استیفای حقوق قانونی ملت ایران انجام و طی هفته‌های اخیر هم پیشرفت خوبی در این خصوص حاصل شده، البته برخی ملاحظات بانکی در این زمینه باقی است که به طرف‌های مقابل اعلام شده و نمایندگان طرفین در حال پیگیری این موضوع هستند.
رییس کل بانک مرکزی در ادامه همچنین در پاسخ به این سوال که معادل ریالی ۷ میلیارد دلار مسدودشده توسط دولت قبل استفاده شده و در صورت آزادسازی این منابع در اختیار دولت قرار نخواهد گرفت و متعلق به بانک مرکزی است، گفت: منابع ارزی مسدودشده جزو منابع بانک مرکزی است و در اختیار این بانک قرار خواهد گرفت. البته بخشی از منابع صندوق توسعه نیز داخل همین مبلغ است که بانک مرکزی می‌تواند در بازار از این منابع استفاده کند.
رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اقدامات خوب بانک مرکزی در راستای شفاف‌سازی بازار ارز اظهار داشت: نخستین اقدام راه‌اندازی بازار توافقی بود که در ادامه در بستر بازار متشکل ارزی توسعه یافت. در ادامه قرار شد مانند بازار بورس، بازار متشکل هم شرایطی فراهم کند که مردم بتوانند عمق بازار توافقی را مشاهده کنند. هم‌اکنون این نرخ‌ها و معاملات لحظه به لحظه به‌روزرسانی می‌شود.وی افزود: اقدام بعدی این بود که علاوه بر اینکه صرافان پشت ویترین خود نرخ‌های خرید و فروش را ارائه می‌کنند، در یک سامانه این نرخ‌ها اعلام شود. این کار با تعداد محدودی از صرافی‌ها شروع شده که تا حضور همه ۵۴۵ صرافی بازار متشکل ادامه خواهد یافت. این کار قطعا به شفافیت و عمق‌بخشی به بازار کمک می‌کند و مردم می‌توانند مقایسه و انتخاب کنند. رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: در تلاش هستیم که امکانی فراهم شود که متقاضی در همین سامانه ارز مورد نیاز را به صورت برخط به صراف اعلام کند و ارز خود را حضوری دریافت کرده یا به حسابش واریز شود.
صالح‌آبادی با اشاره به افزایش قابل توجه عرضه ارز در سامانه نیما گفت: در ۶ ماهه نخست امسال ۲۲ میلیارد و ۴۳۰ میلیون دلار در بازار نیما معامله شد، در حالی که در ۶ ماه سال گذشته ۱۲ میلیارد و ۳۶۳ میلیون دلار بوده است.
وی با اشاره به اینکه در گذشته با وجود ارز ۴۲۰۰تومانی تقاضا برای این ارز بسیار بالا بود توضیح داد: امسال با نیمایی شدن نرخ ارز، تقاضا برای ارز کالا‌های اساسی به شدت کاهش یافته، چون نیاز‌های کاذب حذف شده و نیاز‌های واقعی اعلام می‌شود؛ بنابراین هم‌اکنون ارز‌هایی که در گذشته فقط برای واردات کالا‌های اساسی استفاده می‌شد، هم برای کالا‌های اساسی و هم سایر کالا‌ها استفاده می‌شود و عرضه ارز بسیار بیشتر از تقاضا است.صالح‌آبادی یادآور شد: در بازار توافقی هم در ۶ ماهه نخست امسال بیش از ۶۰۰ میلیون دلار اسکناس ارز معامله شد که به عمده نیاز‌های خدماتی پاسخ داده است. وی افزود: هرچه امکان تامین ارز در بازار توافقی بیشتر شود، نیاز مردم برای مراجعه به سایر بازار‌ها کاهش خواهد یافت.رییس کل بانک مرکزی همچنین از ارائه مشوق‌هایی برای افزایش عرضه در این بازار خبر داد. وی همچنین گفت که برخی صرافی‌های خارجی تقاضای حضور در بازار متشکل را داده‌اند که در حال بررسی راهکار‌های این درخواست هستیم.
صالح‌آبادی با تاکید بر اینکه وضعیت تامین ارز کشور بسیار خوب است افزود: برای تامین نیاز‌های ارزی کشور هیچ مشکلی نداریم.
وی با اشاره به تحریم اخیر برخی شرکت‌های ایرانی از سوی آمریکا هم بیان کرد: اخیرا جلسه‌ای با وزیر نفت داشته‌ایم. با توجه به راهکار‌های تعبیه‌شده، می‌توانیم نیاز‌های کشور را تامین کنیم. همکاران ما در شبکه صرافی‌ها در کنار همکاران فروش نفت راهکار‌هایی دارند که در هر شرایطی قادر هستند کار خود را انجام دهند.
رییس کل بانک مرکزی درباره نوسانات اخیر نرخ ارز اظهار کرد: بانک مرکزی در بازار حضور فعال دارد. هدف ما ایجاد تعادل در بازار است و بانک مرکزی در روزهای آتی در کنار شبکه صرافی کشور حضور پررنگی در بازار خواهد داشت.
جهان صنعت
