به‌طور کلی، هزینه‌های تأمین غیرمستقیم تتر از منابع خارجی و رشد تقاضا در بازار، مهم‌ترین دلایلی هستند که باعث بیشتربودن ارزش ریالی تتر نسبت به دلار کاغذی در ایران می‌شوند.
در حالی که قیمت تتر به دلار آمریکا پیوند خورده است، در واقعیت شاهد گران‌تربودن قیمت آن (از نظر ریالی) نسبت دلار در بازار داخل کشور هستیم. همچنین، تتر به‌طور معمول تحت‌تأثیر نوساناتی قرار می‌گیرد که به‌طور چشمگیری بر ارزش دیگر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین تأثیر می‌گذارند.
برای پاسخ به این سو‌ال که «چرا قیمت تتر از دلار بیشتر است؟» لازم است تا چگونگی تعیین قیمت آن در بازار و عوامل مؤثر بر قیمت تمام‌شده این استیبل کوین را درک کنیم.
چرا قیمت تتر در ایران از دلار کاغذی بیشتر است؟
مشکلات تأمین تتر از منابع خارجی
هیچ نهادی در ایران به‌طور رسمی در ازای دریافت تتر به معامله‌گران دلار کاغذی پرداخت نمی‌کند؛ در نتیجه رابطه مستقیمی میان قیمت تتر و دلار در کشور ما وجود ندارد.
کسب‌وکارها و اشخاص داخلی نیز به‌‌دلیل تحریم‌های خزانه‌داری ایالات متحده قادر به تأمین مستقیم تتر از شرکت صادرکننده آن نیستند. در نتیجه، ناچار خواهند بود تتر موردنیاز خود را از طریق صرافی‌های بزرگ خارجی مانند بایننس یا دیگر واسطه‌ها تأمین کنند.
در روند تأمین تتر از منابع خارجی نیز، هزینه‌های انتقال دلار، کارمزد صرافی‌ها یا واسطه‌های تأمین‌کننده و زمان‌بربودن فرآیند خرید نیز تا حدی منجر به افزایش قیمت تمام‌شده تتر برای صرافی‌های داخلی می‌شود.
عرضه و تقاضا
عرضه و تقاضا یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند باعث ایجاد اختلاف میان قیمت تتر و دلار شود. رشد تفاضا برای خرید این استیبل کوین چه در بازارهای جهانی و چه در بازار داخلی باعث افزایش موقت قیمت آن خواهد شد.
کاربردهای گوناگون تتر برای کاربران ایرانی باعث شده است تا معمولاً تقاضا برای این استیبل کوین بالا باشد. از معامله‌گرانی که برای ارسال پول به صرافی یا تبدیل دارایی‌های خود به نقدینگی در زمان افزایش نوسانات بازار ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند گرفته تا افرادی که از تتر مانند دلار به‌عنوان پوششی در برابر تورم بهره می‌برند.
حجم معاملات صرافی‌ها
حجم معاملات و نقدشوندگی تتر در صرافی‌ها یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند باعث افزایش قیمت این استیبل کوین در بازار شود.
به‌طور کلی، حجم معاملات و نقدشوندگی پایین یک صرافی باعث افزایش تأثیر معامله‌گران بزرگ بر قیمت تتر خواهد شد. در سوی مقابل، با افزایش حجم معاملات می‌توانیم انتظار داشت که معاملات با قیمت‌هایی معقول‌تر انجام شود.
ضمناً می‌توانید پیش از انجام معاملات خود، از صفحه خرید تتر وب‌سایت ارزدیجیتال برای بررسی نرخ لحظه‌ای خریدوفروش این استیبل کوین میان صرافی‌های ایرانی استفاده کنید.
تأثیرپذیری بیشتر بازار دیجیتال
ماهیت دیجیتال تتر به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا در تمامی روزهای هفته و به‌صورت ۲۴ ساعته به خریدوفروش آن بپردازند. در مقابل، انجام معاملات رسمی دلار آمریکا به ساعات مشخصی در طول روزهای کاری هفته محدود است.
این ویژگی باعث افزایش تأثیرپذیری قیمت تتر نسبت به اخبار و اتفاقات بازار می‌شود. برای مثال، در حالی که انتشار یک خبر در عصر پنجشنبه می‌تواند به‌سرعت باعث افزایش قیمت تتر شود، قیمت دلار تا هنگام بازشدن بازارهای رسمی در روز شنبه تغییر چندانی نخواهد کرد.
نبود محدودیت‌های قانونی
سیاست‌های ارزی دولت ایران یکی دیگر از عوامل مؤثر در افزایش اختلاف قیمت تتر و دلار کاغذی است. وضع محدودیت‌های قانونی گوناگون بر خرید ارز در بازار آزاد، باعث شده است تا بخشی از افراد که این امکان را دارند، تتر را جایگزین دلار کاغذی در معاملات خود کنند.
مسئله‌ای که خود باعث رشد تقاضا برای خرید تتر و در نتیجه، افزایش قیمت آن نسبت به دلار آمریکا در بازار ایران می‌شود.
اختلاف قیمت تتر و دلار معمولاً چقدر است؟
به‌طور معمول، اختلاف قیمت تتر در صرافی‌های ایرانی با دلار بازار آزاد حدود ۱٬۰۰۰ تومان است. البته، این اختلاف بسته به شرایط بازار و میزان عرضه و تقاضا می‌تواند متفاوت باشد. با افزایش نوسانات در بازار ارزهای دیجیتال، اختلاف قیمت تتر و دلار کاغذی نیز افزایش می‌یابد.
مثلاً در آذر سال ۱۴۰۰، پس از سقوط شدید قیمت بیت کوین، هنگامی که دلار آمریکا در بازار آزاد در محدوده ۲۷٬۵۰۰ تا ۲۹٬۰۰۰ تومان معامله می‌شد، قیمت تتر در صرافی‌های داخلی به مرز ۳۳٬۰۰۰ تومان رسید.
هم‌زمان با سقوط قیمت‌ها در بازار و هجوم معامله‌گران برای تبدیل ارزهای دیجیتال خود به استیبل کوین‌ها باهدف جلوگیری از ضرر بیشتر، قیمت تتر در صرافی‌ها افزایش می‌یابد.
در مقابل، رشد قیمت بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال باعث فروش تترهای معامله‌گران برای ورود به بازار خواهد شد. مسئله‌ای که می‌تواند منجر به افزایش عرضه و کاهش قیمت ریالی تتر در برابر دلار کاغذی شود.
قیمت تمام‌شده تتر برای معامله‌گران
منظور از قیمت تمام‌شده مجموع مبلغ ریالی است که یک معامله‌گر باید با احتساب تمام هزینه‌ها، برای خرید مقدار مشخصی تتر بپردازد.
مثلاً اگر کارمزد معاملات در یک صرافی داخلی ۰.۳درصد باشد، کاربر برای خرید ۱۰۰ تتر در قیمت ۵۰٬۰۰۰ تومان باید ۰.۳درصد از مبلغ معامله خود (۰.۳ تتر یا ۱۵٬۰۰۰ تومان) را نیز پرداخت کند و خالص مبلغی که عملاً برای خرید هر واحد تتر هزینه کرده است کمی بیشتر از ۵۰٬۰۰۰ تومان خواهد بود.
صرافی‌های ارز دیجیتال، با توجه به سیاست‌های خود در ازای ارائه خدمات به کاربران کارمزد دریافت می‌کنند. کارمزد دریافتی هر صرافی نیز بسته به نوع معامله انجام‌شده متفاوت خواهد بود.
معمولاً، صرافی‌ها از معاملاتی که در بخش خریدوفروش آنی (صرافی با کاربر) انجام می‌شود، کارمزد بیشتری دریافت می‌کنند. در مقابل، کارمزد معاملات بخش بازار صرافی‌ها (کاربر با کاربر) به‌مراتب کمتر است.
گفتنی است این مسئله ارتباط مستقیمی با بحث دلایل اختلاف قیمت تتر با دلار کاغذی ندارد، اما محسابه قیمت تمام‌شده می‌تواند برای کاهش هزینه‌های معامله‌گران، خصوصاً در مبالغ بالا، حائز اهمیت باشد.
علاوه‌بر این، برخی معامله‌گران که قصد استفاده از صرافی‌های بین‌المللی را دارند، در نهایت مجبور به پرداخت یک هزینه اضافه دیگر، یعنی کارمزد برداشت هستند. تتر در بلاک چین‌های مختلفی مثل اتریوم و ترون عرضه شده است.
سازوکار متفاوت، مقیاس‌پذیری و میزان فعالیت کاربران در هر یک از این شبکه‌ها بر کارمزد پرداختی معامله‌گران برای برداشت تتر از صرافی داخلی تأثیرگذار است.
برای مثال کاربرانی که از شبکه اتریوم برای انتقال تتر استفاده می‌کنند، در مقایسه با شبکه ترون کارمزد بیشتری جهت برداشت از صرافی‌های داخلی می‌پردازند و هزینه تمام‌شده آنها برای مقدار مشخصی تتر که در صرافی خارجی دریافت می‌کنند، بیشتر خواهد بود.
جمع‌بندی
در نهایت می‌تواند گفت که در کنار هزینه تأمین تتر از منابع خارجی، دیگر عوامل از جمله محدودیت‌های خرید دلار در ایران، شرایط کنونی اقتصاد، سهولت دسترسی و استفاده، همگی به‌شکل مستقیم یا غیرمستقیم باعث افزایش تقاضا برای این استیبل کوین و در نتیجه بیشتربودن قیمت آن نسبت به دلار آمریکا می‌شوند.
*سجاد اسحقی نصرآبادی
