به گزارش بنکر (Banker)، سال 97 هم به‌دنبال همین فشارها و مقصردانستن قراردادهای آتی سکه در گرانی، بورس آتی سکه تعطیل شد اما از سال 97 تاکنون نه‌تنها روند افزایش قیمت متوقف نشد بلکه سکه از چهار میلیون تومان تا هفت میلیون و 500 هزار تومان هم بالا رفت.
بیش از یک هفته است که قیمت گواهی سکه یک‌روزه در بورس کالا اختلافی حدودا 500 هزار تومانی با بازار دارد. اگرچه 21 اردیبهشت ماه دامنه نوسان سکه بورسی به یک درصد محدود شد و قیمت‌ها کمی افت کرد، اما هنوز هم بحث قیمت سکه محل تضارب آراست. از یک‌سو عده‌ای ازجمله اتحادیه طلا و جواهر قیمت‌های فعلی بازار طلا را متأثر از بورس می‌خوانند و حتی برخی فعالان اختلاف گواهی سکه یک‌روزه در بورس را موجب تحریک در جهت افزایش قیمت سکه اعلام می‌کنند.
از سوی دیگر، برخی باور دارند روند قیمت سکه طلا تماما متأثر از نوسانات اونس جهانی، نرخ ارز بوده و بدیهی است که بورس کالا به عنوان بستری معاملاتی نمی‌تواند در قیمت‌ها نقشی داشته باشد؛ به عبارت دیگر، به اعتقاد گروه اول اختلاف قیمت بالای بازار آزاد و بورس، تقاضا برای خرید از بازار و عرضه در بورس، سکه را دارای حباب 500هزار تومانی کرده است. درحالی‌که گروه دوم اذعان دارند جنجال‌های اخیر درباره بازار گواهی سپرده سکه طلا نوعی فرافکنی و تنها تلاش دلال‌ها برای هدف قراردادن شفافیت و حفظ انحصار معاملات در بازار سکه است.
هفته گذشته در گزارشی تحت عنوان «کاسبی با سکه دونرخی» نظرات گروه اول را بررسی کردیم و در ادامه گفته‌های تعدادی از کارشناسانی را که نظراتشان به گروه دوم نزدیک‌تر است، خواهید خواند. به گفته آنان برای کاهش فاصله قیمت گواهی سکه طلا و قیمت فیزیک سکه طلا در بازار سنتی بهتر است ظرفیت انبارهای گواهی سپرده افزایش یابد و فرایند سپرده‌گذاری آن تسهیل شود تا در کوتاه مدت با عملیات آربیتراژ ازسوی فعالان بازار این گپ قیمت کاهش یافته و بازار به تعادل برسد. البته هیچ‌گاه نباید انتظار داشت که در حالت متعادل قیمت گواهی سکه از قیمت سکه کمتر شود زیرا بخشی از اختلاف قیمت ریشه در مزایای این اوراق دارد.
مزایای معاملات اوراق گواهی سپرده سکه طلا
آرش مرشدسلوک، کارشناس ارشد بورس کالا، در گفت‌وگو با «شرق» درباره وضعیت این روزهای بازار سکه عنوان می‌کند: اگر به‌صورت ساده به آن نگاه کنیم سکه طلای بهار آزادی متأثر از دو عامل قیمت جهانی طلا و نرخ تبدیل ارز است که به واسطه رشد قیمت دلار از یک‌سو و رشد قیمت جهانی طلا در یک ماه اخیر، شاهد افزایش قیمت سکه بودیم. بعضا مطرح می‌شود که قیمت سکه براثر معاملات در بورس کالا به‌صورت گواهی سپرده منجر به افزایش قیمت آن شده است. این موضوع ازنظر من کاملا بی‌اساس است. قیمت انس جهانی طلا از قیمت هزارو 480 دلار به هزارو 760 دلار رسیده است. در هشت ماه اخیر قیمت دلار در بازار آزاد از حدود 11 هزارتومان به حدود 17 هزار تومان افزایش یافته است و طبیعی است که این افزایش خود را در سکه طلا نشان خواهد داد.
او در پاسخ به این پرسش که اختلاف قیمت سکه به‌صورت گواهی سپرده در بورس و فیزیکی آن در بازار خارج از بورس را چطور توضیح می‌دهد؟ عنوان می‌کند: طبیعی است که قیمت سکه در بازار بورس به‌دلیل مزایای آن از بازار سنتی بالاتر باشد. از دلایل جذابیت معاملات اوراق گواهی سپرده سکه طلا می‌توان به مواردی ازجمله کاهش ریسک اصالت سکه، کاهش ریسک نقدشوندگی، کاهش هزینه نگهداری و معافیت مالیاتی سود حاصل از خرید و فروش اشاره کرد. هرچند این مزایا و عوامل مدیریت ریسک نباید منجر به ایجاد حباب شود اما بالاتربودن قیمت گواهی سپرده سکه نسبت به سکه طلای فیزیکی کاملا طبیعی و منطقی است.
مرشدسلوک تأکید می‌کند: آنچه در روی تابلوی بورس رقم می‌خورد حاصل تقابل عرضه و تقاضاست و نقش بورس کالا صرفا ناظر معامله و فراهم‌کردن ابزار معامله به‌صورت شفاف و کاراست و بورس کالا هیچ‌گاه نقشی در افزایش یا کاهش قیمت نمی‌تواند داشته باشد. در دو سال قبل معاملات قراردادهای آتی سکه طلا را عده‌ای عامل افزایش قیمت سکه عنوان می‌کردند که منجر به تعطیلی این بازار پیشرفته و کارا شد. آیا این موضوع منجر به کاهش قیمت سکه شد؟ آیا امروز که معاملات آتی سکه نداریم و ابزار مدیریت ریسک را با عدم آگاهی از بازار حذف کردیم، قیمت سکه کمتر از دو سال قبل است؟ موضوع گواهی سپرده نیز به همین صورت است
این کارشناس ارشد در پاسخ به این سؤال که برای کاهش اختلاف ایجادشده در قیمت سکه میان بورس و بازار چه باید کرد، توضیح می‌دهد: برای کاهش فاصله قیمت گواهی سکه طلا و قیمت فیزیک سکه طلا در بازار سنتی اگر ظرفیت انبارهای گواهی سپرده افزایش یابد و فرایند سپرده‌گذاری آن تسهیل شود، قطعا در کوتاه‌مدت با عملیات آربیتراژ ازسوی فعالان بازار این گپ قیمت کاهش یافته و بازار به تعادل می‌رسد، اما هیچ‌گاه نباید انتظار داشت که در حالت متعادل قیمت گواهی سکه از قیمت سکه کمتر شود و این موضوع به مزایای این اوراق که پیش‌تر عرض کردم
بازمی‌گردد.
لزوم توسعه ظرفیت خزانه‌داری سکه توسط بانک مرکزی
علیرضا سلیمانی، تحلیلگر بازارطلاوسکه و کارشناس بازار سرمایه به سؤال «شرق» درباره وضعیت فعلی بازار سکه، این‌طور پاسخ می‌دهد: به نظر من اینکه عنوان می‌کنند قیمت سکه بسیار بالاست و حباب دارد، نوعی فرافکنی است. بورس کالا هیچ نقشی در تعیین قیمت ندارد. در بازار معامله‌گران و سرمایه‌گذاران هستند که معامله می‌کنند. بورس کالا فقط بستر معاملات است و نقش دیگری ندارد. در حال حاضر چند بخش سرمایه‌گذاری داریم که مردم بیشتر به آن مایل‌اند؛ بازار سکه یکی از آنهاست. ما یک قیمت ارز داریم که روی این قیمت ارز کارشناسان نظرات متفاوتی دارند. هر کسی قیمت واقعی ارز را یک عدد تلقی می‌کند همین اختلافات در بازار هم تسری یافته است؛ درباره سکه هم وضع همین است.
او ادامه می‌دهد: در چندماه اخیر برخی سکه‌هایشان را در بازار پایین‌تر از قیمت فروختند چراکه ترجیح می‌دادند در آن مقطع خاص با توجه به رشدی که سایر بازارها از جمله بورس داشت، پولشان را وارد بورس کنند. به نظر می‌رسد قیمت سکه در آن مقطع با یک شوک منفی مواجه شد و بعد که رو به رشد رفت اختلاف‌نظرات روی آن بروز کرد؛ عده‌ای معتقدند قیمت‌ها می‌تواند بالاتر برود در‌صورتی‌که برخی دیگر بر این باورند که قیمت خیلی سریع رشد کرده است. به احتمال زیاد سکه در حاضر درحال جبران حباب منفی‌ای است که در قیمتش ایجاد شده بود. با توجه به قیمت ارز نمی‌توان ادعا کرد که اکنون حباب مثبت در قیمت سکه شکل گرفته است. اگر قیمت سکه را با طلا و انس جهانی مقایسه کنیم حباب مثبتی وجود ندارد.
به نظرم کسی که اظهار می‌کند قیمت‌ها بیش از حد بالاست احتمالا مغرضانه این مطلب را بیان می‌کند. سلیمانی هم مثل مرشدسلوک باور دارد که توسعه ظرفیت خزانه‌داری سکه توسط بانک مرکزی می‌تواند کمک شایانی به کاهش اختلاف میان دو بازار بکند. او توضیح می‌دهد: بهتر است ظرفیت صندوق‌های بانکی افزایش یابد تا بتوانند گواهی سپرده‌های بیشتری در بازار ایجاد کنند تا فاصله قیمتی کمتر شود. اساسا اینکه قیمت با چه شتابی حرکت کند مبحثی است که به نظر می‌رسد متولیان در بانک مرکزی و نهادهای دولتی قادرند با عواملی مثل کاهش عرضه سکه کنترلش کنند.
در بورس کالا نمادهای سکه با محدودیت‌هایی در صندوق‌های بانک مواجه هستند. اگر این ظرفیت کمی افزایش یابد (فرضا حدود 30 تا 40 درصد) احتمال دارد آربیتراژ بازار آزاد و بورس کالا تا حد زیادی کاهش یابد اما این را که قیمت واقعی چند است، به نظر من باید اجازه دهیم خود بازار تعیین کند و در عددی به تعادل برسد. اکنون هم بورس کالا سقف کالا را یک درصد گذاشته و احتمالا بازار این اختلاف را به زودی تا حد بسیاری پوشش می‌دهد.
