کارنامه ٩ماهه بازارها

به گزارش بنکر (Banker)،  در 9‌ماه سپری شده از سال‌جاری، نرخ هر دلار آمریکا، با 20.16درصد رشد مواجه شده و بیشترین سود را نصیب سرمایه‌گذاران در این بازار کرده است. در 9‌ماه گذشته، قیمت هر دلار آمریکا با 5هزارو80تومان افزایش، از 25هزارو200تومان، به 30هزارو280تومان، در پایان آذر‌ماه رسید.

بعد از دلار، طلای آب شده، که این روزها، به‌دلیل افزایش استقبال سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، بسیار پرطرفدار شده، بیشترین رشد قیمت را داشته است. به‌طوری که؛ قیمت هر مثقال طلای آب شده و هر گرم طلای 18عیار، در این مدت، 19.7درصد افزایش یافته است.

سکه طرح قدیم هم با 18.6درصد رشد، در رتبه سوم پر بازده‌ترین بازارها، از ابتدای امسال تاکنون قرار گرفته است. آمارها نشان می‌دهد؛ از ابتدای امسال تاکنون، میانگین قیمت هر مترمربع مسکن، در شهر تهران، با 2میلیون‌و998هزار تومان افزایش، به محدوده 32میلیون‌و320هزار تومان رسیده و معادل 10درصد رشد کرده است.

میزان بازده بورس هم به روایت شاخص کل، که مرجع مدیران بازارسهام است، کمتر از یک درصد بوده اما به روایت شاخص قیمت، که مورد استناد فعالان بازار است. منفی 24درصد بوده است. اما دلیل این اختلاف آماری چیست؟

اثر متفاوت تورم بر بازارها

سهامداران می‌گویند؛ شاخص کل، بیانگر واقعیت‌های بورس نیست. به‌باور آنان، میزان نزول بازار سهام، بیش از ارقامی است که شاخص کل بورس نشان می‌دهد. آمارها این ادعای سهامداران را تأیید می‌کند. طبق اطلاعات موجود، در شرایطی که از ابتدای امسال تاکنون، شاخص کل بورس 0.8درصد رشد کرده، شاخص کل هم وزن، 21درصد و شاخص قیمت 24درصد افت کرده است.

محاسبات همشهری نشان می‌دهد، بازار سهام، از ابتدای امسال تاکنون، نه فقط نتوانسته نرخ تورم را پوشش دهد؛ بلکه در مقایسه با سایر بازارها نیز، عقب‌افتادگی قابل توجهی دارد. نرخ تورم نقطه به نقطه، در آبان‌ماه امسال، به 35.6درصد رسید، درحالی‌که در همین دوره، یعنی از آبان پارسال تاکنون، 200میلیارد دلار از ارزش بازار سهام از دست رفته است، این اتفاق در حالی رخ داده است که؛ تورم یکی از مهم‌ترین محرک‌های بازار سهام است.

روند رشد نرخ تورم، از ابتدای امسال تاکنون، به رشد بازارهای طلا، ارز و مسکن منجر شده، اما این موضوع بر رشد قیمت سهام، در بورس، اثری نداشته است. در چنین شرایطی، آمارها نشان می‌دهد؛ شدت نزول بازار سهام بیش از آن چیزی است که شاخص کل بورس نمایش می‌دهد. این موضوع از سال‌ها پیش مورد اعتراض سهامداران بوده است.

نزول واقعی بورس

آمارها نشان می‌دهد؛ شاخص کل بورس تهران در ابتدای امسال در محدوده یک‌میلیون‌و307هزار واحد بود و اکنون به محدوده یک‌میلیون‌و318هزار واحد رسیده است. یعنی شاخص کل بورس تهران، که به‌عنوان نماگر بازده سرمایه‌گذاری در بورس معرفی می‌شود، از ابتدای امسال تاکنون 0.8درصد رشد کرده است.

اما در همین مدت شاخص هم‌وزن، که اثر روند قیمت سهام شرکت‌های بزرگ بر آن حذف شده، 21درصد افت کرده است. محاسبات نشان می‌دهد؛ شاخص قیمت نیز، که عمدتا نوسان قیمت سهام شرکت‌ها را، بدون درنظر گرفتن بازده نقدی آن‌ها، نشان می‌دهد، در همین دوره 24درصد افت کرده است.

روند 2شاخص هم‌وزن و قیمت نشان می‌دهد؛ سهامداران، به‌طور میانگین، از ابتدای امسال تاکنون، بدون درنظر گرفتن میزان تورم، حداقل بین 20 تا 24درصد زیان کرده‌اند. چنانچه نرخ تورم را هم در محاسبات اعمال کنیم، میزان زیان واقعی سرمایه‌گذاران بورس، از مرز 50درصد هم فراتر خواهد رفت.

دلایل تفاوت در نماگر‌های بورس

دلیل تفاوت معنادار شاخص کل بورس، با شاخص هم وزن و شاخص قیمت، به نحوه محاسبه این شاخص‌هابازمی‌گردد. فرمول محاسبه شاخص کل بورس تهران به‌نحوی است که؛ در آن، وزن شرکت‌های بزرگ بورس، بیش از سایر شرکت‌هاست. چون عموما نوسان قیمت سهام شرکت‌های بزرگ بورس، با عملیات بازار‌گردانی سهام، کنترل می‌شود، نوسان شاخص بورس، از میزان نزول واقعی رخ داده در سبد عموم سهامداران فعال بازار، کمتر است.

همین موضوع به تفاوت روند شاخص کل با روند شاخص هم‌وزن منجر شده است. از سوی دیگر در فرمول محاسبه شاخص‌کل، سودی که شرکت‌های بورس در مجامع عمومی تقسیم می‌کنند هم اثر‌گذار است. شرکت‌های بورس، از ابتدای امسال تاکنون، 256هزار میلیارد تومان سود نقدی در مجامع عمومی تقسیم کرده‌اند، این میزان سود، طبق فرمول، در شاخص کل بورس محاسبه شده و درنتیجه این شاخص را مثبت نمایش داده است. درحالی‌که در شاخص قیمت فقط میزان نوسان قیمت سهام شرکت‌های بورس، دردوره‌های زمانی مختلف، بدون درنظر گرفته شدن سود تقسیم شده در مجامع، نمایش داده می‌شود.