در سال‌های اخیر، هم‌زمان با گسترش ابزارهای پرداخت الکترونیکی، موضوعاتی مثل فرار مالیاتی با دستگاه کش لس در فضای رسانه‌ای مطرح شده‌اند. اما آیا واقعاً می‌توان با استفاده از این دستگاه‌ها قانون را دور زد یا این فقط یک شایعه و سوء برداشت است؟
دستگاه کش لس چیست؟
به نقل از وب سایت ای تی ام پوز تهران، دستگاه کش لس که به عنوان “خودپرداز غیرنقدی” نیز شناخته می‌شود، ابزاری است که امکان انجام عملیات‌های بانکی مانند انتقال وجه، پرداخت قبوض، بررسی موجودی حساب، خرید شارژ و دریافت گزارشات مالی را بدون نیاز به برداشت پول نقد فراهم می‌کند. این دستگاه‌ها شباهت زیادی به دستگاه‌های خودپرداز سنتی (ATM) دارند، اما تفاوت اصلی آنها در عدم قابلیت خروج پول نقد است. دستگاه کش لس به ویژه در مکان‌هایی که دسترسی به پول نقد محدود است یا ترجیح بر تراکنش‌های غیرنقدی داده می‌شود، بسیار مفید است.
این دستگاه‌ها که به‌ویژه بین فروشگاه‌های کوچک و کسب‌وکارهای خدماتی، پزشکان و طلافروشان محبوب شده‌اند، در سال‌های اخیر وارد بحث‌های جدی‌تری نظیر فرار مالیاتی شده‌اند.
“در گزارش تحلیلی TechRadar با عنوان “How Cashless Machines are Reshaping Retail Transactions” اشاره شده است که این نوع ابزار پرداخت، با افزایش سرعت تراکنش و کاهش وابستگی به پول فیزیکی، نقش مهمی در اقتصاد دیجیتال ایفا می‌کنند.”
آیا واقعاً دستگاه کش‌لس بستری برای دور زدن سیستم مالیاتی فراهم می‌کند؟
این فقط یک سوء‌برداشت است که مانع استفاده درست و قانونی از این دستگاه شده است. در اظهاراتی که از سوی برخی رسانه‌های غیرتخصصی در سال‌های اخیر منتشر شده، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر اینکه فروشندگان می‌توانند دستگاه‌های کش‌لس را به حساب‌های شخصی متصل کرده و از نظارت مالیاتی فرار کنند، بیان شده است. اما طبق بیانیه بانک مرکزی ایران (آذر ۱۴۰۲)، تمام دستگاه‌های پرداخت به روش جدید، چه کش‌لس و چه سنتی، موظف به اتصال به پرونده مالیاتی هستند و اتصال به حساب غیرتجاری باعث غیرفعال شدن دستگاه خواهد شد.
منشأ این ادعا از کجاست؟
طبق گزارش تحلیلی تجارت نیوز در سال ۱۴۰۲، بسیاری از کسب‌وکارها از دستگاه‌های کش‌لس به دلیل سادگی نصب و کارایی بالا استقبال کرده‌اند، اما هم‌زمان با افزایش فشارهای سازمان مالیاتی، شایعاتی مبنی بر سوء‌استفاده از این دستگاه‌ها برای ثبت‌نشدن درآمدها مطرح شد.
«به نقل از سازمان امور مالیاتی کشور تمامی تراکنش‌ها، اعم از پوز، کش‌لس و پرداخت‌یار، قابلیت رصد کامل دارند و اتصال به پرونده مالیاتی الزامی است.»
این گفته صراحتاً نشان می‌دهد که فارغ از نوع ابزار پرداخت، اتصال به سامانه مودیان یک الزام قانونی است و دستگاه کش‌لس یا کشیر مستثنی نیستند.
چرا کسب‌وکارها برای خرید دستگاه کش لس شک دارند؟
یکی از دلایل اصلی تردید بسیاری از صاحبان کسب‌وکار در استفاده از دستگاه کش‌لس، نبود اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف درباره سازوکار قانونی آن است. اگر از مسیر رسمی و درست اقدام به خرید دستگاه کش لس کنید، نه تنها مشکلی ایجاد نمی‌کند، بلکه باعث ساده‌سازی فرایند پرداخت و افزایش فروش می‌شوند.
گزارش IMF با عنوان “The Cashless Economy” نیز بر این موضوع تأکید می‌کند که توسعه دستگاه های کش‌لس به رشد اقتصادی دیجیتال نیز کمک کرده است.
آیا واقعاً دستگاه کش‌لس درآمدزاست؟
از سوالات رایج برای خرید دستگاه کش لس این است که آیا واقعاً می‌توان از طریق آن به درآمد پایدار رسید یا صرفاً شایعه و تبلیغات است؟ بر اساس تجربه‌ای که در ارزیابی عملکرد چندین دستگاه نصب‌شده در مراکز پرتردد مثل فروشگاه‌ها، مراکز خرید داشتیم، باید گفت که درآمدزایی دستگاه کش‌لس واقعی است، اما محدودیت‌ها و وابستگی‌هایی دارد. مانند محل نصب، تنوع خدمات فعال روی دستگاه، و تعداد تراکنش‌های روزانه مستقیماً روی میزان درآمد تأثیر می‌گذارند. به‌عبارت دیگر، اگر دستگاه در مغازه‌ای کم‌تردد نصب شود، احتمال رسیدن به درآمد قابل قبول پایین است.
راه‌های درآمدزایی از دستگاه کش‌لس
مدل درآمدی دستگاه‌های کش‌لس چندلایه است. اولین و ساده ترین راه کارمزد تراکنش‌ها است. هر بار که مشتری از خدماتی مانند پرداخت قبض یا کارت‌به‌کارت استفاده می‌کند، بخشی از کارمزد تراکنش به مالک دستگاه تعلق می‌گیرد. دومین مورد تبلیغات روی صفحه‌نمایش است که امکان تبلیغ را روی نمایشگر رنگی و بزرگ، فراهم می‌کند. همچنین، برخی کسب‌وکارها با قراردادن این دستگاه‌ها در فروشگاه‌های دیگر، به‌صورت شراکتی در درآمد تراکنش‌ها سهیم می‌شوند. بنابراین، برخلاف تصور برخی افراد، کش‌لس فقط یک ابزار پرداخت نیست؛ در شرایط مناسب می‌تواند به منبع درآمدی جانبی، ولی واقعی، تبدیل شود.
دستگاه کش‌لس را از کجا تهیه کنیم؟
با توجه به الزام قانونی اتصال دستگاه‌های کش‌لس به سامانه مودیان و درگاه‌های بانکی دارای مجوز، توصیه جدی این است که برای خرید دستگاه کش لس به ای تی ام پوز تهران که از مراکز رسمی و معتبر فروش دستگاه کش لس هستند، مراجعه کنید. تجربه کاربران و گزارش‌های فنی نشان می‌دهد که خرید از منابع غیررسمی یا فروشندگان بدون مجوز، در آینده می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند عدم فعال‌سازی، قطع سرویس یا حتی مسدود شدن حساب بانکی شود.
پرسش‌های متداول
۱. آیا دستگاه کش‌لس قانونی است؟
بله، به‌شرط آنکه به درگاه پرداخت رسمی و پرونده مالیاتی متصل باشد.
۲. آیا تراکنش‌های کش‌لس ردیابی می‌شوند؟
طبق اظهارات بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی، تمام تراکنش‌ها قابل رصد و ثبت هستند.
۳. استفاده از کش‌لس مالیات را کاهش می‌دهد؟
کاهش مالیات، در صورت گزارش ندادن تمامی درآمد به سازمان مالیاتی کشور، اتفاق می‌افتد که تخلف محسوب می‌شود.
۴. آیا خرید کش‌لس برای فروشگاه‌ها مفید است؟
در صورتی که از شرکت‌های معتبر نظیر ای تی ام پوز تهران تهیه شود، بله. کش‌لس سرعت پرداخت را افزایش داده و تجربه خرید مشتری را بهبود می‌دهد.
