با وجود اینکه انتظار می‌رفت در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به عنوان مدافعان صنعت و دیپلماسی خارجی، تا حدی وضعیت تولید سر و سامان پیدا کند اما بر اساس آنچه صنعتگران می‌گویند، برای نجات صنعت در دولت روحانی اتفاقی نیفتاده و در مقابل فضا برای بی‌توجهی به قانون آنچنان مساعد شده به طوری که در حال حاضر می‌توان از بانک‌ها به عنوان نابودکنندگان بخش تولید و صنعت کشور نام برد. بر همین اساس رییس خانه صنعت ایران در مراسم روز صنعت و معدن که با حضور معاون اول رییس‌جمهور و با اعمال برخی محدودیت‌ها به دلیل شیوع کرونا برگزار شد، از بانک‌ها به عنوان شرخر یاد کرد و گفت: «بانک‌ها صنعت کشور را نابود کرده‌اند. بانک‌ها ملک ۲۵ یا ۴۰ میلیارد تومانی صنعتی را به قیمت پنج یا شش میلیارد تومان به مزایده میگذارند. در واقع بانک‌ها شرخر دارند در حالی که فساد ما را بیچاره کرده است و باید برای هر کار جزئی داد بزنیم.»
عبدالوهاب سهل‌آبادی حتی داستان یک صنعتگر تبریزی که دارای چند برند تولیدی بوده و چهار سال در زندان به سر برده است را تعریف کرد و گفت: «صنعتگر تبریزی به دلیل عدم پرداخت دیونش به بانک و اینکه برای عقد دخترش اجازه مرخصی ۱۰ روزه می‌خواست، در نهایت با خودکشی دختر مواجه شد و خودش هم سه روز بعد خودکشی کرد.»
البته این اولین بار نیست که شاهد داستان‌هایی از این دست هستیم. سودجویی برخی از بانک‌های کشور و بی‌توجهی آنها به بخش تولید و حتی قانون شرایطی را برای واحدهای تولیدی رقم زده که به دنبال آن هزاران واحد تولیدی در تملک بانک‌ها هستند و اشخاصی که روزی از خدمات آنها قدردانی می‌شده است، حالا در زندان به سر می‌برند و حتی به بدترین وجه ممکن با آنها برخورد می‌شود. در این خصوص چندی پیش نیز دبیر ستاد تسهیل و رفع موانع تولید در گفت‌وگویی اختصاصی با «جهان‌صنعت» اعلام کرد که تولید در گروگان نظام بانکی قرار گرفته است. به گفته میثم زالی، در حال حاضر بی‌توجهی به اجرای قانون به عنوان یکی از بزرگ‌ترین معضلات حوزه تولید قلمداد می‌شود تا جایی که در شرایط فعلی شاهد این هستیم که ۴۸۶ واحد تولیدی از سوی یکی از بانک‌های دولتی کشور به تعطیلی کشیده شده است.
درخواست جهانگیری از صنعتگران
بر همین اساس و با توجه به اینکه دهم تیرماه بر اساس مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، روز صنعت و معدن نامیده شده و اختصاص این روز فرصت مغتنمی است که به مهم‌ترین موتور محرکه اقتصاد یعنی بخش صنعت و معدن نگاهی اندیشمندانه شود، مراسم روز ملی صنعت و معدن با حضور برخی از دولتمردان و فعالان حوزه تولید برگزار شد که در حین برگزاری آن، بخش کوچکی از دغدغه‌های واحدهای تولیدی مطرح شد تا بلکه به این ترتیب دولت اقدامات مناسبی را برای کمک به این واحدها در سال جهش تولید در دستور کار قرار دهد اما نه‌تنها در این خصوص صحبت زیادی مطرح نشد بلکه حتی معاون اول رییس‌جمهور از صنعتگران برای تامین نیازهای ارزی دولت کمک خواست. بر همین اساس معاون اول رییس‌جمهوری از صنعتگران کشور خواست تا در این شرایط دشوار کشور مردانه به صحنه بیایند و صادرات انجام دهند و ارز آن را به چرخه اقتصاد کشور بازگردانند. اسحاق جهانگیری با تاکید بر اینکه در مقابله با ویروس کرونا و همچنین تحریم‌ها علیه کشور همان‌طور که تاکنون مردانه اقدام کردیم، از امروز به بعد نیز اقدام خواهیم کرد، گفت: امروز کشور در ایام سختی قرار دارد. از یک طرف با تحریم‌های غیرانسانی آمریکا مواجه‌ایم و از طرف دیگر با یک ویروس نوظهور که در دنیا همه‌گیر شده و همه بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دنیا را مورد تاثیر قرار داده، روبه‌رو هستیم.
وی با اشاره به تاثیر عوامل محیطی بر توسعه صنعتی و اقتصادی گفت: در توسعه صنعتی و فراتر از آن یعنی توسعه اقتصادی علاوه بر سیاست‌هایی که مختص توسعه صنعتی است، محیط پیرامون اثرگذار اصلی است. این محیط است که حتی تعیین می‌کند که ما در دوره‌ای از زمان چگونه سیاست‌های صنعتی و اقتصادی خود را پیش بگیریم. سیاست‌های اجتماعی، فرهنگی و به طور خاص سیاست‌های خارجی عاملی تعیین‌کننده در سیاست‌های صنعتی و اقتصادی است.
معاون اول رییس‌جمهوری بیان کرد: امروز ایران نه در دوران توسعه صادرات و نه در دوران جایگزینی واردات است، بلکه در دورانی هستیم که باید سهم و جایگاه خود را در دنیا تعیین کنیم.
جهانگیری با اشاره به اینکه در سال ۹۶ کارنامه دولت در انظار مردم قرار گرفت و حدود ۲۴ میلیون نفر از مردم پای آن کارنامه مهر تایید زدند، گفت: به دنبال سیاستگذاری دولت یازدهم که مبتنی بر شتاب پیدا کردن رشد و توسعه کشور بود و در این دوره بخش خصوصی میدان‌دار سیاست خارجی شده بود، اصلاح جدی برخی ساختارها از جمله ساختار نظام بانکی در دستور کار دولت قرار گرفت. اما شرایط ما از نظر بین‌المللی عوض شد. البته در حال حاضر نمی‌خواهم درباره اینکه چه کسی مقصر بود و زمینه‌های این کار در داخل و خارج چه بود صحبت کنم چون گاهی اوقات ورود به این بحث به معنای این است که می‌خواهیم آمریکایی‌ها را تبرئه کنیم.
برای صادرکنندگان پرونده‌سازی نمی‌کنیم
معاون اول رییس‌جمهوری خاطرنشان کرد: در دوره دوم دولت تدبیر و امید تحریم‌های سنگینی وضع کردند. این تحریم‌ها به گونه‌ای طراحی شده بود که در ابتدا می‌گفتند ایران ۴۰سالگی خود را نمی‌بیند و بعدها که مایوس شدند، گفتند که اقتصاد از هم می‌پاشد. ما باید متناسب با این شرایط سیاست‌های خود را تغییر می‌دادیم، چراکه سیاستگذار و مدیرعامل و دلسوز کسی است که ببیند طرحی که انجام شده چیست و متناسب با آن سیاست‌هایی وضع کند. وی ادامه داد: سیاست‌های ما در این دوره مبتنی بر این شد که در مقابل فشارهای خارجی تحریم باید مقاومت و ساز‌وکاری ایجاد کنیم که تاب‌آوری ملت بالا رود و معیشت مردم آسیب نبیند. بنابراین سیاست شتاب‌بخشی به روند توسعه به سیاست مقاومت و افزایش تاب‌آوری تبدیل شد.وی با تاکید بر اینکه امروز صادرکنندگان و وارد‌کنندگان سربازان خط مقدم جنگ اقتصادی با آمریکا هستند و باید قدر آنها را بدانیم، خاطرنشان کرد: اشتباه است که فکر کنیم می‌خواهیم برای صادر‌کننده واقعی کشور پرونده‌سازی کنیم.
سه اولویت اصلی کشور
معاون اول رییس‌جمهوری در ادامه اظهار کرد: در مقطع فعلی تمرکز ما بر سه موضوع است: اول اینکه سلامت مردم آسیب نبیند. دومین موضوع و تمرکز دولت، معیشت مردم است. ما مجبوریم سیاست‌هایی را وضع کنیم تا اطمینان یابیم زندگی طبقات پایین جامعه از حداقل‌هایی برخوردار است. وی سومین اولویت کشور را توجه به بودجه عنوان کرد و گفت: تحریم و کرونا بودجه کشور را تحت تاثیر قرار داده است. برای تامین کسری بودجه باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که پایه پولی و تورم و نقدینگی افزایش نیابد.
معاون اول رییس‌جمهوری با بیان اینکه دولت ایران به معنای حاکمیت ایران دولت ثروتمندی است، اظهار کرد: مهم این است که بتوانیم این دارایی‌ها را مولد‌سازی کنیم و در اختیار مردم قرار دهیم.
انتظارات دولت از صنعتگران
جهانگیری افزود: امروز مهم‌ترین انتظارات ما از بخش صنعت این است که همچنان تامین نیازهای بخش درمان و همچنین حفظ سلامتی کارکنان این بخش را در دستور کار خود قرار دهیم و موضوع استفاده از ماسک که مقام معظم رهبری و رییس‌جمهوری بر آن تاکید کردند باید مورد توجه قرار بگیرد. انتظار دیگری که از بخش صنعت وجود دارد کمک به کشور در زمینه تامین نیاز ارزی است.
وی ادامه داد: یکی از فشارهای تحریم و کرونا مساله نیاز ارزی است. تامین ارز کشور در حال حاضر که فشار سنگینی بر بخش نفت وجود دارد، بر‌عهده صنعتگران است. کشور از صنعتگران در این شرایط دشوار انتظار دارد که مردانه به صحنه بیایند و صادرات انجام دهند و ارز آن را به چرخه اقتصاد کشور بازگردانند.
معاون اول رییس‌جمهوری همچنین با بیان اینکه موضوع تولید داخلی بسیار جدی است، اظهار کرد: تحریم و کرونا باعث شده تا واردات دو هزار و ششصد قلم تعرفه ممنوع شود. بر اساس قانون دولت اجازه ندارد واردات کالایی را ممنوع کند. اما در این شرایط با اختیاری که به وزیر صمت داده شده، این تصمیمات اتخاذ شده است. این تصمیم از یک طرف سیاستگذاری اداری است و ممکن است عده‌ای نسبت به آن انتقاد داشته باشند، اما از طرف دیگر فرصتی برای صنعتگران کشور ایجاد کرده و برای صنعتگران فرصتی برای تولید و عرضه کالاست.
وی همچنین با بیان اینکه در سال ۹۱ کشور صد میلیارد دلار درآمد نفت داشته، سال قبل این درآمد هشت میلیارد دلار بوده و امسال نیز کمتر می‌شود، اظهار کرد: از همه صنعتگران می‌خواهم که دولت را نقد کنند و هر اشکالی که می‌خواهند از دولت بگیرند، اما به عنوان یک انسان منصف شرایط کشور را نیز در نظر بگیرند. با توجه به این شرایط در هر زمینه‌ای که لازم بود دولت را راهنمایی کنند.
تجارت کشور در حال بازگشت به دوران پیش از کرونا
سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در مراسم روز ملی صنعت و معدن با بیان اینکه تجارت کشور در حال بازگشت به دوران پیش از کرونا است، گفت: آمار تولیدات منتخب کالایی کشور با وجود محدودیت‌های کرونایی و تشدید تحریم‌ها، در سه ماه نخست امسال افزایشی بوده که نشان می‌دهد تجارت کشور در حال بازگشت به دوران قبل از کرونا است. حسین مدرس‌خیابانی افزود: تولیدکنندگان با همت و عزم جدی خود در روزهای سخت کشور و در ایام کرونا، مانع کند شدن حرکت صنعت و توقف تولید در کشور شدند.
وی اضافه کرد: امروز حدود ۲۳ درصد اشتغال کشور و ۷۶ درصد صادرات غیرنفتی مربوط به بخش صنعت است. سرپرست وزارت صنعت گفت: در سه ماهه نخست امسال و با وجود محدودیت‌های کرونایی و تحریم‌ها، عموم تولیدات منتخب کالایی افزایشی بوده و به عنوان نمونه تولید خودرو ۲۲ درصد، تولید تایر خودرو ۲۷ درصد و تولید سیمان ۱۰ درصد رشد داشته و در حوزه لوازم خانگی تولید ماشین لباسشویی ۱۰۰ درصد افزایش یافته و تولید تلویزیون با افزایش ۵۰ درصدی روبه‌رو بوده است. وی افزود: در دو ماه نخست امسال مشکلات عدیده‌ای در بازگشایی مرزهای تجاری و برقراری صادرات کشور وجود داشت که با مدیریت انجام شده اکنون حدود ۸۰ درصد از مرزهای تجاری و ۷۵ درصد از بازارچه‌های مرزی کشور فعال است.
سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرد: در سه ماهه نخست امسال صدور جواز تاسیس صنعتی بیش از ۲۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته و میزان سرمایه‌گذاری‌های جواز تاسیس‌های صادره نیز با افزایش ۱۳۷ درصدی مواجه شده است.
۴ ماموریت ویژه برای تحقق جهش تولید
سرپرست وزارت صنعت اظهار کرد: امسال وزارت صنعت، معدن و تجارت چهار ماموریت ویژه برای تحقق اهداف «جهش تولید» برای خود تعریف کرده و در دستور کار قرار داده است.
وی «تعمیق ساخت داخل» را نخستین محور فعالیت وزارت صنعت در سال ۹۹ عنوان کرد و گفت: باید روی صنایع داخلی و دانش‌بنیان و توانایی جوانان سرمایه‌گذاری کنیم و متمرکز شویم.
سرپرست وزارت صنعت افزود: در همین راستا تامین مواد اولیه به عنوان اولویت کاری وزارت صنعت قرار گرفته و با همکاری بانک مرکزی، در خرداد ماه گشایش خوبی در این بخش به وجود آمده است.
مدرس‌خیابانی اعلام کرد: امسال تکمیل و راه‌اندازی طرح‌های نیمه‌تمام در دستور کار این وزارتخانه است و در همین راستا بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ طرح صنعتی با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد مراحل تکمیل خود را طی می‌کنند.
وی گفت: در قالب پویش ملی «تولید، تداوم امید»، بهره‌برداری از ۲۰۰ طرح بزرگ و پیشران با ارزش سرمایه‌گذاری بیش از ۱۷۰ هزار میلیارد تومان و اشتغالزایی افزون بر ۴۱ هزار نفری در حال انجام است و هفته نخست این پویش با فرمان رییس‌جمهوری وارد فاز عملیاتی خود شد.سرپرست وزارت صنعت اضافه کرد: سومین ماموریت وزارت صنعت در سال جهش تولید، توسعه صادرات و کنترل واردات است و با توجه به اینکه افزایش تولید نیازمند بازارهای صادراتی جدید است، دستیابی به رقم ۴۱ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی در این وزارتخانه هدف‌گذاری شده است.وی ابراز امیدواری کرد که با وجود شکاف آمار صادراتی در سه ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، با پیگیری‌های انجام شده و با روند حاضر به رقم مد نظر دست یابیم.مدرس‌خیابانی افزود: در کنترل واردات نیز این وزارتخانه جدی عمل می‌کند و در تلاشیم اقلام مورد نیاز را از محل تولیدات داخلی تامین کنیم. وی ماموریت چهارم وزارت صنعت را کنترل و تنظیم بازار عنوان کرد و گفت: استمرار تولید با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تامین بهنگام کالاهای مورد نیاز، مانع از خالی شدن فروشگاه‌ها و تامین مناسب کالاها در مراکز عرضه شده و این روند تداوم خواهد یافت.
جلوی رانت‌های مدیریتی گرفته شود
در این مراسم همچنین رییس کمیسیون صنایع مجلس گفت: دولت باید تصدی‌گری خود را در امور اقتصادی کاهش دهد و از بخش خصوصی به صورت جدی حمایت کند. عزت‌الله اکبری با تاکید بر اینکه باید جلوی رانت‌های مدیریتی گرفته شود، اظهار کرد: باید از ظرفیت مردم برای رشد و توسعه تولید و همچنین حل مشکلات کشور استفاده شود.
رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تاکید بر لزوم فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی ایران توسط سفارتخانه‌ها، افزود: با فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی، بخش خصوصی با توانمندی بیشتری در عرصه تولید فعالیت خواهد داشت. به همین دلیل دولت باید تصدی‌گری خود را در امور اقتصادی کاهش دهد و از بخش خصوصی به صورت جدی حمایت کند.
وی ادامه داد: با توجه به تاکید مقام معظم رهبری، دو موضوع ساختار و مدیریت برای تحقق اهداف جهش تولید موثر است و باید مدنظر قرار گیرد. در موضوع ساختار، مجلس آمادگی لازم را برای هر نوع همکاری با بخش خصوصی دارد. اکبری با بیان اینکه درآمدهای مالیاتی باید به سمت تولید سوق داده شود، گفت: مجلس برای وضع قوانین مورد نیاز دولت آمادگی دارد و اگر قوانین تسهیل‌کننده‌ای مدنظر است، به ما اعلام شود.
داستان خودکشی صنعتگر تبریزی
رییس خانه صنعت ایران نیز با بیان اینکه بانک‌ها املاک صنعتی ۴۰ میلیارد تومانی را با قیمت شش میلیارد تومان به مزایده میگذارند، گفت: بعد از گذشت هفت سال از عمر دولت، اتفاقی برای نجات بخش صنعت نیفتاده است.
عبدالوهاب سهل‌آبادی اظهار کرد: در اوایل روی کار آمدن دولت می‌دانستیم که مسوولان با مشکلات انباشته‌شده از قبل روبه‌رو هستند و این موضوع را نیز به رییس‌جمهور اعلام کردیم و گفتیم که تنها وزارت صنعت نمی‌تواند صنایع و معادن کشور را نجات دهد بلکه برای این کار باید یک عزم جدی در همه وزارتخانه‌ها وجود داشته باشد. وی ادامه داد: برای حل مشکلات صنعت و معدن نیاز به یک قیام بود که آن، اتفاق نیفتاد و امروز بعد از گذشت هفت سال می‌دانیم که دولت با مشکلات زیادی از جمله تحریم‌ها روبه‌رو است.
وی در ادامه گفت: ۱۰ روز پیش اشک سرپرست وزارت صنعت در جلسه‌‌ای با صنعتگران بابت یک تولیدکننده دارای چند برند تولیدی که چهار سال در زندان بود، درآمد. سهل‌آبادی افزود: صنعتگر تبریزی به دلیل عدم پرداخت دیونش به بانک و اینکه برای عقد دخترش اجازه مرخصی ۱۰ روزه می‌خواست، در نهایت با خودکشی دختر مواجه شد و خودش هم سه روز بعد خودکشی کرد.
سهل‌آبادی با بیان اینکه بانک‌ها صنعت کشور را نابود کرده‌اند و نزول ما را بیچاره کرده است، گفت: ملک ۲۵ یا ۴۰ میلیارد تومانی صنعتی را به قیمت پنج یا شش میلیارد تومان به مزایده میگذارند. بانک‌ها شرخر دارند و فساد ما را بیچاره کرده است به طوری که برای هر کار جزئی باید داد بزنیم.
وی در ادامه با اشاره به مشکلات بخش معدن گفت: اگر معدنکار به اندازه قراردادش برداشت کند که هیچ، اما اگر کمی اضافه‌تر برداشت کند باید جریمه بپردازد. اگر کمتر هم برداشت کند باز هم باید جریمه بدهد. مسوولان بدانند کرونا اتفاق افتاده و باید در برخی موارد تجدیدنظر کنند.
به دنبال مسیرهای دانش‌بنیان باشیم
نایب رییس اول اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز در این مراسم گفت: با توجه به اینکه منابع ارزی نفتی مثل گذشته وجود ندارد، باید به دنبال مسیرهای دانش‌بنیان برای تحقق جهش تولید باشیم. حسین سلاح‌ورزی بیان کرد: نیازمند یک بازتعریف و بازمهندسی در تعاملات دولت و بخش خصوصی برای تحقق جهش تولید هستیم.
وی تاکید کرد: برای تحقق جهش تولید، باید دولت به موضوع امنیت اقتصادی توجه جدی داشته باشد و یک فضای قابل اطمینان، قابل پیش‌بینی و قابل برنامه‌ریزی برای بخش خصوصی به وجود آید. سلاح‌ورزی با بیان اینکه از تجربه کرونا برای جهش تولید می‌توان استفاده کرد، اضافه کرد: پیشنهاد این است که در خصوص کسب‌وکارهای موثر و مهم در روند صدور مجوزها و اعمال نظارت‌ها تسهیل گسترده‌تری به‌وجود آید.
گفتنی است در این مراسم از ۳۰ برگزیده صنعتی و معدنی کشور تجلیل شد. این برگزیدگان در هفت محور توسط کمیته برگزیدگان ستاد بزرگداشت روز ملی صنعت و معدن انتخاب شده بودند. در این مراسم همچنین از یک بانوی کارآفرین، پیشکسوت صنعتی نمونه و جوان کارآفرین تجلیل به عمل آمد.
